دمنوش گزنه

گزنه

گزنه گياهي است علفي ، چند ساله و داراي ساقه هاي راست به ارتفاع ۵/۰ تا ۱ متر و حتي بيشتر كه غالبا در اماكن مخروبه ، باغها و نقاط مرطوب خارج شهر ، به حالت خودرو مي رويد و شامل واريته هاي   U.pilulifera،  L U.urens  ،  Urtica dioica,U.kiovensis rogoff ،U.cannabinal ،U.membranacea Poir

در بين اين واريته هاي مختلف Urtica dioca  و U.urens L   بعنوان گياهان دارويي از زمانهاي بسيار دور مورد توجه قرار داشته اند.

گزنه اعضاي پوشيده از تارهاي مخروطي شكل و گزنده دارد كه در صورت لمس كردن ، محتويات سوز آور آن در پوست بدن وارد مي گردد كه توليد خارش و سوزش مي كند و شايد به همين دليل آن را گزنه ناميده اند .

برگها، سرشاخه‌هاي گلداروريشه گزنه مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

محل رويش

مقدار مواد موثره گياهان دارويي به طور عمده تحت تاثير متغيرهاي طبيعي در محيط زيستشان قرار مي گيرد ، ارتفاع از سطح دريا بعنوان فاكتور محيطي با بعضي از تركيبات تشكيل دهنده گزنه همبستكي بالايي دارد.

اگر چه ميزان متابوليتهاي ثانويه تحت كنترل ژنها مي باشد ولي مقدار و تجمع آنها به طور قابل توجهي تحت تاثير شرايط محيطي است .

ارديبهشت تا خرداد بهترين زمان برداشت براي گياه وحشي گزنه با حداكثر تركيبات دارويي مي باشد

استان مازندران يكي از مناطق مستعد كشور و داراي رويشگاه هاي مناسب و متنوع براي رويش گونه هاي مختلف گزنه مي باشد.

تركيبات

مواد موثره موجود در گزنه شامل : تانن ، موسيلاژ ، نيترات پتاسيم و كلسيم ، تركيبات آهن دار ، اوريتسين ، ويتامين c  ، اسيد فرميك ، اسيد فنوليك ، آلومنيوم ، منيزيم و غيره مي باشد .

گزنه داراي تركيباتي مانند پالمتيك اسيد ، لينولئيك اسيد ، فروليك اسيد ، اسكوپلتين ، سرتونين، سيتوسترول مي باشد

كومارين نيز يكي از تركيبات موجود در گزنه مي باشد كه داروي كشنده جانوران جونده مثل موش محسوب مي شود .

خواص درماني

در مطالعات مختلف اثر ضد باكتريايي گزنه بر باكتري استافيلوكوكوس به خوبي نشان داده شده است.

Janssen   و همكاران(۱۳۸۹) عصاره گزنه را بر روي رشد باكتريهاي استافيلوكوكوس اورئوس ، استافيلوكوكوس اپيدرميس ، استرپتوكوكوس پايوژنز مورد بررسي قرار دادند و بيان كردند عصاره گزنه قادر به ايجاد هاله عدم رشد بر روي محيط كشت باكتريهاي مذكور مي باشد.

دالگر و همكاران (۲۰۰۴) ثابت كردند گزنه بر روي اشرشيا اثر ضد باكتريايي ندارد .

عصاره گياه گزنه جانشين مناسبي براي مواد افزودني شيميايي در كنترل بيماريهاي قارچي در گياهان مي باشد ، قارچها درعصاره گزنه رشد كمتري دارند.

مطالعه گزنه گونه :     Urtica dioica L  نشان داده اختلال چربي خون را تنظيم و ساختار مواد شيميايي را در كبد حيوانات بهبود مي بخشد .

گزارشهاي متنوع از كاربرد و مصرف گزنه در كنترل ديابت ،سرطان پروستات ، التهاب آرتريت رماتوييد و رينيت آلرژيك در طب سنتي وجود دارد.

اخيراً حلقه‌هاي پپتيدي اي از عرق گزنه جداسازي شده است که نام اختصاري گزلين دارند (ترکيبي از گزنه+انسولين) اين حلقه‌ها که اثر ضد ديابت رابه آن‌ها نسبت مي‌دهند قادرند با روي هم قرار گرفتن ايجاد منفذ(pore) نموده و گلوکز را به درون سلول انتقال دهند. تحقيق فوق در دانشگاه‌هاي تهران و تورنتو کانادا صورت پذيرفته.

، مداواي مجاري ادرار(پروستات) درمان دستگاه تنفسي ، کاتاره معده، ضد قند خون، افزايش دهنده گلبولهاي قرمز خون.

صرف نظر از جنبه‌هاي خوراکي که به صورت پخته همانند اسفناج خورده مي‌شود و سرشار از مواد

معدني و مغزي است اين گياه حاوي ماده‌اي به نام سکرتين است که بهترين عامل جهت تحريک و به کار انداختن غدد ترشحي هاضمه در معده، روده، کبد، لوزالمعده وکيسه صفرا است. خاصيت مهم ديگر آن کمک به ساخته شدن گلبولهاي سرخ و در نتيجه تنفس مناسب سلولهاي بدن است.

ضد اسهال است به ويژه در اسهالهاي خطرناک که در هنگام شيوع  وبا پيدا مي‌شود بکار مي‌رود، خونروشها (خون روش بيني، سينه وانواع ديگر) و خلط‌هاي ناراحت‌کننده (در سرماخوردگي وگرفتگي مجاري تنفسي) را آرام مي‌کند.

مقوي است وبه مادران شيرده جهت زياد شدن شير کمک مي‌کند وعادت ماهانه زنان را تنظيم مي نمايدوياچنان تأثيري دارد که اگر قاعده گي بطور غيرطبيعي قطع شود مجددأ آن را برقرارمي کند. خون را تصفيه کرده وضدکرم است. استعمال خارجي آن درموارد رماتيسم موفقيت آميزبوده است. غرغره دهان با فراورده دارويي اين گياه يک ماده ضروري جهت ضدعفوني کردن دهان، رفع ورم و جراحات لثه ومداواي آنژين به شمار مي‌رود، لوسيون و کمپرس‌هاي گزنه در مراقبت‌هاي زيبايي مانندتميزکردن پوست، از بين بردن آکنه، اگزماوجلوگيري از ريزش موي سر به کارمي رود.

فنولي و کافئيک اسيد موجود در مواد مترشحه برگ گزنه قادر به مهار سنتز اسيد آراشيدونيک و متابوليتهايش مي‌باشد. اسيد فنوليک سنتز لکوترين B4 را نيز مهار مي‌کند. امروزه خواص ضد آلرژي گياه گزنه ثابت شده است. به گونه‌اي که اين گياه اثر مهاري بر آنزيمهاي ليپواکسيژنازو سيکلواکسيژناز دارد. اين دو آنزيم مسئول تبديل اسيد آراشيدونيک به پروستا گلاندينها و لکوترينها مي‌باشد. استفاده از اين گياه در رينيت آلرژيک بسيار مؤثر بوده است.[?]

از طرف ديگر پژوهش‌هاي متخصصان ميکروبيولوژي نشان مي‌دهد که گياهان وحشي مانند گزنه به دليل آنکه در شرايط سخت رشد مي‌کنند انرژي بسيار زيادي دارند. ارتعاشات درون سلولي بدن يک انسان سالم ?? مگاهرتز است. اين ارتعاشات در سلول‌هاي يک بافت سرطاني به ?? مگاهرتز کاهش پيدا مي‌کند . زماني که ارتعاشات به زير ?? مگا هرتز سقوط مي‌کند سلول کم‌کم مي‌ميرد

. سلول‌هاي گوشت مرغ پخته و همبرگر ارتعاشاتي بين ? تا ? مگا هرتز دارند در حالي که سبزيجات تازه و جوانه گندم برگ کاهو ?? مگاهرتز ارتعاشات دارند.

گياهان وحشي مانند گزنه انرژي بسيار زيادي دارند زيرا در شرايط سخت رشد مي‌کند.

موارد منع مصرف

به طور كلي مصرف گياه گزنه با دوز ۷۵ ميلي گرم بر كيلوگرم به مدت ۲۸ روز باعث كاهش غلظت سرمي هورمون تستوسترون مي شود و همچنين باعث كاهش وزن بدن و وزن بيضه ها مي شود.

مصرف گزنه با دوز ۷۵ ميلي گرم بر كيلوگرم باعث كاهش تعداد سلولهاي اسپرماتوگوني ، اسپرماتوسيت اوليه ، اسپرماتيد ،لايديگ و تراكم اسپرم مي شود و توليد اسپرم را كاهش مي دهد.