بومادران
نام لاتين اين گياه برگرفته از نام آشيل، قهرمان افسانهاي يونان است. گفته ميشود در دوران نبردهاي تروآ (حدود ???? سال قبل از ميلاد) از بومادران براي درمان زخم و جلوگيري از خونريزي و عفونت استفاده ميشد. ضمناً اين گياه در دورة ساکسونها براي دفع چشم بد به کار ميرفت و نيز در مراسم سحر و جادو هم از آن استفاده ميشد. نام مرسوم آن يعني «خون دماغ» کاربرد سنتي بند آورنده خونريزي آن را بيان ميکند.
گياهي است پايا، به ارتفاع ?? تا ?? سانتيمتر و حتي بيشتر که برگهايي بدون دمبرگ، دراز و پوشيده از کرک دارد که داراي بريدگيهاي زياد و باريکي است. گلهاي سفيد رنگ آن به صورت کاپيتول کوچک و مجتمع، گلآذين ديهيم در قسمت انتهايي ساقه قرار گرفتهاند. کاپيتولهاي کوچک و متعدد آن به طول ? تا ? ميليمتر و به عرض ? تا ? ميليمتر ميباشد و در هر کاپيتول آن، دو نوع گل، يکي زبانهاي و سفيد رنگ، واقع در حاشيه گل آذين و ديگري لولهاي و واقع در ناحية وسط، ديده ميشود. همه قسمتهاي گياه داراي بوي نافذ و تلخ مزهاست. بومادران گونه millefolium داراي گلهاي سفيد رنگ ميباشد ولي گونه santolina از نظر اندازه، گياهي کوچکتر و داراي گلهايي به رنگ زرد با بويي معطر و نافذ است. خودگياه بومادران ساقهاي به ارتفاع ??-??سانتيمتردارد. گونههاي ديگرآن برحسب نوع ومحل روييش ارتفاعي به اندازه? ??-?? و??-?? و??-?? دارند
گرد بومادران به رنگ سبز روشن با بوي معطر و مخصوص و طعم تلخ بوده و در زير ميکروسکوپ شامل قسمتهاي زير است: تارهاي غيرترشحي که اختصاصي است، بخشي از فيبرهاي ساقه، بخشي از گلبرگ با پارانشيم کنگرهاي، بخشي از ميلة پرچم و دانه گردة به شکل کروي و خاردار.
ترکيبات
تعيين مقدار اسانس: ?? g اندام هوايي گياه را با??? mL آب داخل بالني با حجم mL ???? ريخته و با سرعتmL ?-? در دقيقه، به مدت ? ساعت تقطير کرده و با حلال گزيلن تعيين مقدار ميشود. ميزان خاکستر تام: حداکثر ??? ميزان خاکستر تام نامحلول در HCl: حداکثر ???? ميزان رطوبت: در اثر خشک کردنg ??? پودر گياه در oven با دماي Cْ???- ??? به مدت ? ساعت، بيش از ??? ورن کاهش نيابد.
محل رويش و زمان جمعآوري
بومادران علف هرز مزارع است و به صورت خودرو در دشتها و کنار جادهها و نواحي کوهستاني اروپا و در مناطقي از شمال ايران و ارتفاعات البرزو درکوههاي کرمان بخصوص کوه هزار وکوه بيدخوان بردسير ميرويد. زمان گلدهي گياه از اواخر ارديبهشت تا پايان تيرماه و بهترين زمان برداشت نيمه اول تيرماه است. بومادران در گويش شمال خراسان و آذربايجان ساريگل نام دارد. بومادران ازتيره? کاسني واز تيره مرکبيان است انواع مختلفي دارد که درکتاب فلور ايلام موجودوثبت شده ميباشد اين گياه در استان ايلام به وفوريافت ميشود. بومادران با گلهاي زرد رنگ در استان لرستان نيز ميرويد و در گويش لري «برنجداس» ناميده ميشود.
خواص
بومادران داراي مزاج گرم و خشک است.
مصرف بومادران لخته هاي خون در رگ ها را از بين مي برد و از ايجاد لخته در رگ ها جلوگيري مي کند، لذا براي جلوگيري از سکته، داروي مناسبي است.
مرداني که عرق بدبو دارند، عرق يا دمنوش بومادران مصرف کنند، بوي بد عرق از بين مي رود. در بيماري هاي سخت مانند سرطان، مصرف دمنوش اين گياه باعث بهبود حال بيمار و جلوگيري از گسترش عوامل بيماري مي شود.
دمنوش آن به تنهايي و يا همراه مريم گلي، دردهاي قاعدگي را تسکين مي دهد. براي درمان زخم معده و اثني عشر و روده مفيد است، همچنين دمنوش و بخور آن، براي درمان زکام و سرماخوردگي و سينوزيت است.
اين گياه با خواصي که دارد موجب تنظيم فشار خون مي شود، از اين رو به بهبود و سلامت قلب و عروق کمک مي کند.
- دم کرده اين گياه خاصيت آرام بخشي و خواب آوري دارد.
- سيليکاي موجود در اين گياه موجب بازسازي بافت هاي فرسوده مي شود.
- خواص بومادران براي رفع سنگ کليه مفيد است.
- خاصيت تب بر دارد.
- دم کرده بومادران براي بهبود و درمان ناراحتي هاي کبد موثر است.
- خوردن دم کرده آن با عسل انواع کرم هاي معده را بيرون مي کند.
- ضماد بومادران براي رفع انواع سردرد و درد سينه مفيد است.
- دم کرده بومادران موجب کاهش فشار خون و درمان نارسايي هاي کيسه صفرا استفاده مي شود.
- هنگام درد در عضله اي مي توانيد از ماساژ روغن بومادران در آن ناحيه استفاده کنيد. همچنين براي درمان زخم مي توانيد از سوخته آن بر روي محل زخم استفاده نماييد. اين کار موجب تسکين درد و جلوگيري از خونريزي مي شود.
- دم کرده بومادران براي رفع درد هاي قاعدگي مفيد است.
- براي از بين رفتن خارش ناشي از نيش حشرات ضماد بومادران را در محل گزيدگي قرار دهيد.
- براي درمان تنگي نفس مي توانيد از دم کرده بومادران استفاده نماييد.
- براي بند آمدن خون دماغ عصاره بومادران را داخل بيني بچکانيد.
- براي جلوگيري از ريزش مو بومادران را در آب بجوشانيد سپس با آب آن سر را ماساژ دهيد.
- بومادران براي پوست و افرادي که جوش دوران بلوغ مي زنند مفيد و موثر است.
- افرادي که بواسير دارند مي توانند از دم کرده اين گياه استفاده نمايند.
- براي درمان انواع سردرد و سرسام ضماد بومادران را روي شقيقه ها قرار دهيد.
- براي از بين برن ضعف و لاغري بعد از غذا يک فنجان از دم کرده بومادران استفاده نماييد.
- براي از بين بردن چين و چروک صورت مي توانيد از کمپرس بومادران استفاده کنيد.
- براي درمان اختلال بينايي و صرع از دم کرده بومادران استفاده کنيد.
- خوردن بومادران موجب تنظيم جريان خون مي شود، در نتيجه به شففيت پوست کمک مي کند.
- افرادي که ورم يا درد معده دارند نيم ساعت بعد از غذا دم کرده اين گياه را ميل نمايند.
- اين گياه موجب دفع سموم بدن مي شود و اشتها را تحريک مي کند.
- براي زايمان آسان از دم کرده بومادران استفاده کنيد.
نتيجه بررسي و تحقيق در مورد بومادران در منطقه غرب ايران مشخص کرد که بومادران جهت القاي تعريق و براي توقف خونريزي زخم، جهت کاهش درد و خونريزي شديد قاعدگي، جهتب بهبود بيماري هاي گوارشي، براي ترومبوز مغزي و کرنروي جهت کاهش فشار خون بالا و کاهش التهاب بهبود گردش خون و تقويت سياهرگ هاي واريسي استفاده مي شده است فعاليت هاي ضد ميکروب دارد ، منبع طبيعي براي طعم دهي غذا است و در نوشيدني هاي الکلي و تلخ استفاده مي شود.
فوايد بومادران براي سلامت قلب
يکي از خواص بومادران براي سلامت و بهبود ضعف قلب مي باشد. اين گياه به دليل دارا بودن مواد تلخ عطري و تانن بر روي قلب و اعصاب تاثيرات خوبي مي گذارد و همچنين در مواردي مانند ضعف قلب، خستگي عمومي، بيماري هاي عصبي، قلنج هاي تشنج آور، صرع، هيستري و ورم ماهيچه هاي دل نتايج موثر و مفيدي مي دهد.
خاصيت ضد باکتري بومادران
اسانس بومادران خاصيت ضد تورم و ضد باکتري دارد. از اين اسانس مفيد در صنايع بهداشتي آرايشي و صنايع دارويي براي تهيه داروهاي ضد تورم، پماد ها و کرم هاي محافظ پوست استفاده مي شود. اين خاصيت نيز از مهمترين خواص بومادران مي باشد.
گل:
درمان مشکلات سيستم تنفسي: ضد حساسيت، قابض مخاط، ضد احتقان، خلط آور، عصاره روغني (حاصل عصاره گيري از گل): ضد التهاب و ضد اسپاسم، مرطوبکننده پوست، پاک کننده آرايشي، ضد شوره سر، محرک رشد مو، التيام دهنده موضعي (کاربرد در ساخت شامپوها)
- برگ:
محرک انعقاد خون، التيام دهنده زخم و جراحات. جويدن برگ تازة آن براي دندان درد توصيه ميشود.
- بخشهاي هوايي:
درمان مشکلات سيستم گوارشي: آرام بخش دردهاي معدي، محرک گوارشي، مقوي معده، ضد نفخ، ملين، صفرا آور، برطرف کننده بي اشتهايي، رفع کننده بواسير، درمان مشکلات سيستم ادراري- تناسلي: ضد عفوني کننده مجاري ادراري، ادرار آور، قاعده آور، منظم کننده قاعدگي، کاهش دهنده خونروي ماهيانه و کاهش درد، درمان مشکلات سيستم قلبي-عروقي: تونيک خوني، محرک گردش خون، شل کننده عروق محيطي، کاهنده پر فشاري خون، ضد ترومبوز مغزي و شرياني، تقويت کننده رگهاي واريسي، معرق و تب بر، ضد ويروس، ضد باکتري، ضد کرم، پشه کش، حشره کش، شستشو دهنده و ضد عفوني کننده، درمان اگزما و ساير مشکلات پوستي، ضد درد و مسکن
عوارض جانبي
بومادران جزو گياهان با حداقل عوارض جانبي است و در دوز مصرفي سر شاخههاي گلدار به صورت دم کرده، عوارض جانبي آن نادر است ولي با اين حال عوارض زير را به آن نسبت دادهاند: خواب آلودگي، سداسيون، تهوع، استفراغ، بي اشتهايي، حساسيت به نور (مصرف دراز مدت)، درماتيت تماسي (به احتمال قوي در اثر گوايانوليد پراکسيدها از جمله آلفا- پروکسي آشي فوليد)
موارد احتياط و منع مصرف
حاملگي (محرک انقباض رحم است)، شيردهي، کودکان زير دو سال، حساسيت به بومادران و ساير اعضاي خانواده? Compositae از مصرف اين دارو در ناحيه? اطراف و داخل چشم خودداري شود.
تداخلات دارويي
با آنتي اسيدها، H2 Blockers، مهارکنندههاي پمپ پروتون ? کاهش اثرات داروها با آنتي کواگولانتها و ضد پلاکتها (هپارين، وارفارين، ساليسيلات) ? افزايش ريسک خونريزي با داروهاي ضد فشار خون ? کاهش بيش از حد فشار خون با مضعفهاي CNS (مسکن- خواب آورها، الکل، opiateها، باربيتوراتها) ? over sedation با املاح آهن ? کاهش جذب املاح ?مصرف با فاصله? ? ساعته از هم
