دمنوش مریم گلی

مريم‌گلي معمولي (نام علمي: Salvia officinalis) گياهي است چند ساله و علفي، ريشه راست و داراي انشعابات فراوان ساقه راست و ارتفاع آن بين ??–?? سانتي‌متر مي‌باشد. ساقه‌هاي جوان به رنگ سبز تيره وپوشيده از کرکهاي انبوه و خاکستري رنگ است. با افزايش عمر گياه، ساقه چوبي ورنگ آن قهوه‌اي مي‌شود. برگها بلند ونيزه‌اي شکل مي‌باشند. برگهاي پاييني داراي دمبرگ بلند هستند در حالي که برگهاي قسمت فوقاني ساقه، دمبرگ کوتاهي دارند. سطح فوقاني و تحتاني برگها پوشيده از کرکهاي ظريف مي‌باشد. گلها به رنگ بنفش متمايل به آبي، صورتي يا سفيد و به صورت مجتمع در قسمت فوقاني ساقه‌ها روي چرخه‌هاي مخصوصي مشاهده مي‌شوند. روي هرچرخه ?–? گل وجود دارد ميوه فندقه و به رنگ قهوه‌اي روشن يا تيره‌است. قطر تاج گياه حدود ?? سانتي‌متر است. وزن هزار دانه ??/?? گرم و طول دوره جوانه زني ?? روز مي‌باشد. مريم گلي يکي از گياهان مقدس رومي ها بوده است، مريم گلي را با نام هاي ديگري همچون مريمي، مريم چمني، خزنه، مريميه، شالبيه، مريميمه صغيره مي شناسند. گذشتگان اعتقاد خاصي در مورد خواص انرژي مثبتي اين گياه داشتند و در آيين هاي مختلف و به شيوه هاي مختلف با سوزاندن مريم گلي سعي در پاکسازي محل از انرژي منفي داشتند و معتقد بودن مريم گلي خاصيت پاکسازي قوي در بين گياهان را داراست.اين گياه از راسته لب‌گلي‌ها (Lamiales) و تيره نعنائيان (Lamiaceae) است.

پرورش

پرورش مريم گلي بايد در زمينهاي اصلاح شده، قابل نفوذ، حاصلخيز و نسبتاً مرطوب صورت گيرد. بهترين رشد آن در خاکهاي رسي غني و زهکش دار صورت مي‌گيردو اراضي رو به آفتاب را ترجيح مي‌دهد. گياهي است مديترانه‌اي که در طول رويش به گرما و هواي خشک نيازدارد. مقاومت آن بر گرما زياد است. اين گياه در زمستان در دماي پايين‌تر از ??- درجه سانتيگراد دچار سرمازدگي شده و طي ?–? روز خشک مي‌شود. هواي گرم و خاک‌هايي با بافت متوسط که حاوي مقادير مناسبي ترکيبات کلسيم باشند براي آن مناسب است؛ و در افزايش مواد موثره نقش زيادي دارد. خاکهاي شني و فقير از عناصر غذايي، مناطق سرد و رطوبت فراوان از عوامل محدود کننده رشد اين گياه هستند. محدوده pH خاک براي کشت مريم گلي ?/?–?/? است که pH مناسب آن ?/? مي‌باشد. اين گياه ?–? سال عمر مي‌کند و تا ? سال بازدهي اقتصادي دارد. بذور در درجه حرارت ??–?? سانتي گراد شروع به رويش مي‌کنند.

ترکيبات شيميائي

اسانس (توژان حدود ??درصد)، مواد تلخ و دي ترپن، فلاو نوئيد، اسيدهاي فنو ليک، تانن

مکانيسم اثر

• مواد فيتواستروژني موجود در گياه مريم گلي موجب کاهش تعرق و گرگرفتگي، به ويژه در زنان يائسه مي‌گردد و همچنين اسيدهاي فنولي موجود در آن مانند رزمارينيک اسيد سبب مهار ترشح عرق مي‌شود.
• مريم گلي با داشتن خاصيت آنتي باکتريال و ضد التهابي مي‌تواند درمان مناسبي براي بيماري آکنه ولگاريس باشد.
• عصاره گياه مريم گلي سبب مهار رشد باکتري‌هاي Propionibacterium acnes و Staphylococcus aureus که از مهم‌ترين پاتوژن‌هاي دخيل در ايجاد آکنه هستند، مي‌شود. اثر آنتي باکتريال اين گياه مشابه تأثير داروهاي آزلائيک اسيد و بنزوئيل پراکسيد مي‌باشد.
• اولئانيک اسيد موجود در عصاره مريم گلي با مکانيسمي مشابه اينترفرون آلفا سبب اختلال در همانندسازي ويروس هرپس سيمپلکس نوع ? و در نتيجه مهار مراحل اوليه چرخه عفونت زايي آن مي‌شود.
• نتايج مطالعات نشان مي‌دهد عصاره اين گياه در زمان اتصال ويروس به سلول‌ها، با تداخل در پوشش ويريوني ويروس از اتصال و ورود اين عوامل به داخل سلول‌هاي ميزبان و آلوده کردن آن‌ها جلوگيري کرده و سبب کاهش تشکيل پلاک ناشي از ويروس هرپس سيمپلکس نوع ? مي‌شود.

همچنين ترکيبات فنوليک موجود در گياه مريم گلي مانند فلاونوئيدها، تانن‌ها و مشتقات کافئيک اسيد با اشغال کردن رسپتورهاي موجود در سطح ويروس از اتصال ويروس به سلول‌هاي ميزبان جلوگيري کرده و موجب غيرفعال شدن ويروسهرپس سيمپلکس مي‌شوند.

براي مقابله با گرگرفتگي

مريم گلي باعث توليد فيتو-استروژن مي‌شود. فيتواستروژن همان استروژن‌هاي گياهي است که مي‌تواند مانع افت شديد استروژن در خانم‌ها شود و در نتيجه حالت گرگرفتگي را کاهش مي‌دهد. بايد بدانيد که حالت گرگرفتگي در خانم‌هاي يائسه به دليل افت ميزان استروژن آن‌ها مي‌باشد. اين گياه همچنين حاوي اسيد اورسوليک است که خاصيت قابضي و ضدعفوني‌کنندگي دارد. به همين دليل نيز باعث تنظيم ميزان تعريق مي‌شود.

مقابله با نفخ

مريم گلي خاصيت ضداسپاسمي دارد و همين خاصيت را در دستگاه گوارش نيز به جا مي‌گذارد. در واقع اين گياه پرخاصيت باعث تسکين کرامپ ها يا گرفتگي عضلاني معده مي‌شود، دردهاي مربوط به عادت ماهانه را تسکين مي‌دهد و نقش موثري در حفظ دستگاه گوارش دارد. به خصوص اينکه از سوزش معده جلوگيري مي‌کند. از همه مهم تر اينکه مريم گلي يکي از گياهان فوق‌العاده موثر براي مقابله با نفخ و گاز معده نيز محسوب مي‌شود. اگر شما هم از چنين مشکلاتي رنج مي‌بريد مي‌توانيد با مشورت با داروساز و يا عطار شروع به مصرف گياه مريم گلي بکنيد.

نرم کردن گلو

مريم گلي به دليل دارا بودن خواص ضدعفوني‌کنندگي، مي‌تواند مانع گسترش عوامل عفونت زا شود. خواص آنتي‌اکسيداني اين گياه نيز باعث کاهش عوامل التهاب زا خواهد شد. علاوه بر اين‌ها مريم گلي خواص قابضي دارد و به همين دليل نيز مي‌تواند روان شدن ناشي از التهاب‌ها در مجاري تنفسي را کاهش دهد. مريم گلي با افزايش موضعي توليد گلبول‌هاي سفيد باعث تقويت سيستم ايمني بدن نيز مي‌شود. اکنون که فصل سرما فرارسيده و مشکل سرماخوردگي کم‌کم دامن خيلي‌ها را گرفته است مي‌توانيد به اين گياه اعتماد کنيد. مي‌توانيد از اسپري‌هاي مخصوص اين گياه استفاده کنيد و يا اينکه با دم کرده‌ي آن قرقره کنيد.

تسکين تبخال

البته مريم گلي به تنهايي نمي‌تواند از پس اين ويروس معروف و مزاحم تبخال بر بيايد؛ اما به عنوان يک گياه ضدويروس براي مقابله با مشکل تبخال موثر عمل مي‌کند. کافي است چند قطره روغن گياهي درخت چاي يا روغن گياهي اسطوخودوس را با چند قطره روغن گياهي مريم گلي مخلوط کرده و در مقدار کمي روغن گياهي ديگر مانند روغن زيتون رقيق کنيد. سپس روغن به دست آمده را روي تبخال بزنيد. خواهيد ديد که خيلي زودتر از آنچه تصورش را مي‌کرديد از شر اين ويروس مزاحم خلاص خواهيد شد.

بهبود جاي زخم

مريم گلي گياهي با خواص ضدعفوني‌کنندگي است. در نتيجه براي تسکين و درمان جراحات سطحي پوست نيز کارساز و براي ارتقاي سلامت و بهداشت دهان و دندان مفيد است. اين گياه پرخاصيت از تکثير باکتري‌هاي تشکيل‌دهنده‌ي جرم‌هاي دنداني و تخريب لثه‌ها جلوگيري مي‌کند. اين گياه به صورت کپسول، برگ خشک، روغن گياهي و يا در ترکيب برخي از خميردندان‌ها وجود دارد. مي‌توانيد با مشورت با پزشک داروساز از کپسول‌هاي آن براي افزايش سلامت پوست و دهان و دندانتان استفاده کنيد. استفاده از خميردندان‌هاي حاوي اين گياه نيز مفيد است.

خواص ضد ميکروبي گياه مريم گلي

اين گياه به دليل داشتن توجون داراي اثرات ضد ميکروبي عليه باکتريهاي اشرشيا کولي، شيگال، سالمونال، کلبسيال، باسيلوس سوبتيليس، استافيلوککوس ارئوس و قارچ کانديدا آلبيکن که مسبب بسياري از بيماريها هستند، است.

خواص مريم گلي براي زنان

استفاده از گياه مريم گلي در دوران يائسگي بسيار مفيد بوده، داغ شدن ناگهاني و گر گرفتن که در اين دوران به وجود مي آيد را از بين مي برد.در برطرف شدن ترشحات زنانه موثر است و دم کرده آن براي کاهش درد دوران قاعدگي و رفع بي نظميهاي قاعدگي بسيار مفيد ميباشد.استفاده از گياه مريم گلي به تصفيه خون کمک کرده و از بروز کم خوني‌‌هاي شايع در زنان پيشگيري ميکند.

پوست

عصاره گياه مريم گلي بوده در درمان جوش و آکنه صورت و بدن بسيار مؤثر است. جوش و آکنه بيماري شايع پوستي است که اغلب بين نوجوانان و جوانان شايع بوده و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است. تغييرات هورموني در زمان بلوغ، زمينه ژنتيکي، رژيم غذايي نامناسب، عفونت، افزايش توليد چربي در پوست و مشکلات رواني از علل ايجاد کننده آکنه به شمار مي روند. همچنين آثار ناشي از آکنه بر چهره، اغلب موجب مختل شدن فعاليت هاي اجتماعي افراد شده و در موارد شديد ممکن است به ايجاد اضطراب و افسردگي منجر شود. استفاده از عصاره گياه مريم گلي براي پوست، از گذشته براي درمان جوشهاي دوران نوجواني بسيار مفيد بوده، ابن سينا نيز در کتاب خود به آن اشاره کرده است. در حقيقت مـواد مؤثر موجود در عصاره گياه مريم گلي به دليل داشتن اثرات ضـد التهابي و مهار فعالـيت غدد چـربي ساز پوست به بهبـود سـريع تر ضايعات آکـنه کـمک مي نمايند. به اين منظور روزانـه ۲ بار پس از شستن و خشـک کردن محل جوش ها، پنبهاي را به عصاره گياه مريم گلي آغشته کرده و در محل جوش ها قرار داده و به آرامي ماساژ دهيد.

از پيري زودرس جلوگيري مي‌کند

روغن برگ مريم گلي گردش خون را بهبود مي‌بخشد و موجب احياي سلولي مي‌شود. اين گياه سرشار از ويتامين A و کلسيم است، که نقش مهمي در بازسازي سلولي روزانه ايفا مي‌کنند. آنتي اکسيدان‌هاي موجود در مريم گلي با راديکال‌هاي آزاد مقابله مي‌کنند و در نتيجه، چين و چروک، خطوط چهره و ديگر نشانه هاي پيري را از بين مي‌برد،. خلاصه اين‌که، اين گياه بي‌نظير به حفظ طراوت، پويايي و شفافيت پوست کمک مي‌کند.

همچنين چين و چروک صورت و قرمزي را از بين مي‌برد که باعث مي‌شود پوست جوان‌تر به نظر برسد.

درمان طبيعي براي سلوليت است

همان‌طور که در بالا ذکر شد، روغن برگ مريم گلي، گردش خون را افزايش مي‌دهد. هرچه گردش خون بهتر باشد، سم‌زدايي بدن بهتر انجام مي‌شود. وقتي سموم از بدن دفع شوند، سلوليت کمتر ديده مي‌شود. استفاده مداوم از اين روغن مي‌تواند در جلوگيري از بروز سلوليت کمک کند.

درمان روماتيسم

جوشانده غليظ اين گياه اگر با آب مخلوط شود براي دردهاي مفصلي، روماتيسم و حتي راشيتيسم کودکان بسيار مفيد و م?ثر است.

تقويت سيستم ايمني بدن

مريم گلي با افزايش موضعي توليد گلبول‌هاي سفيد باعث تقويت سيستم ايمني بدن مي‌شود، همچنين به دليل دارا بودن خواص ضدعفوني ‌کنندگي، مي‌تواند مانع گسترش عوامل عفونت زا شود و خواص آنتي‌اکسيداني اين گياه نيز باعث کاهش عوامل التهاب زا خواهد شد.

گياهي براي تقويت حافظه‌ي شما

مريم گلي حافظه‌ي شما را از نابودي نجات مي‌دهد. به خاطر اينکه مي‌تواند از اکسايش مواد چرب در سيستم عصبي پيشگيري کرده و روند تخريب سلول‌هاي عصبي را به تعويق مي‌اندازد. در نتيجه باعث بهبود و تقويت حافظه مي‌شود. بر اساس نتايج بررسي‌هاي متعدد،، مريم گلي براي مقابله با آلزايمر موثر است. بيماري آلزايمر در نتيجه‌ي کاهش سطح يکي از انتقال‌دهنده‌هاي عصبي بروز مي‌کند که مريم گلي اين روند را کاهش مي‌دهد. به خاطر اينکه قادر است از ترشح آنزيم مسئول اين تخريب جلوگيري کند. اين موضوع مي تواند به دليل روغن ضروري حاصل از مريم گلي باشد که ميزان استيل کولين استراز (Ach) را در مغز بهبود مي دهد. اين گياه غلظت آنزيم (Ach) را بهبود مي دهد و درماني کمکي براي حافظه از دست رفته مرتبط با آلزايمر است.

 

تقويت قواي جنسي با گياه مريم گلي

يکي ديگر از گياهان موثر در تقويت قواي جنسي گياه مريم گلي است.مريم گلي سرشار از هورمون‌هايي است که قواي جنسي زنانه را تقويت مي‌کند به خاطر اين که اين هورمون‌ها عملکردي مثل هورمون استروژن دارند. اين گياه براي زناني که با سردمزاجي و کاهش ميل جنسي مواجه هستند درمان فوق‌العاده‌اي محسوب مي‌شود.

-ويژگي هاي ضدالتهابي

طبق تحقيقات انجام شده در University of Vienna در اتريش، مريم گلي ويژگي هاي ضدالتهاب شگفت‌انگيزي نشان داده است. چاي مريم گلي اغلب به عنوان يک شوينده يا دهانشويه براي تسکين التهاب استفاده مي شود. اين گياه توسط کميته آلمان براي استفاده خارجي در درمان غشاهاي مخاطي التهابي دهان و گلو توصيه شده است.

درمان تعريق بيش از حد:

مطالعه اخير در آلمان نشان داد که مصرف عصاره برگ خشک يا دمکرده برگ هاي مريم گلي مي تواند ميزان تعريق را بيش از ۵۰ درصد کاهش دهد.

درمان سوء هاضمه:

مريم گلي براي درمان مشکلات گوارشي خفيف به صورت خوراکي مصرف مي شود. مريم گلي يک تونيک تحريک کننده است که مي تواند ناتواني معده و ضعف سيستم گوارشي را درمان کند. چاي يا دمکرده مريم گلي به طور ويژه در اين زمينه مؤثر است. اثر ضدنفخ آن مي تواند علائم سوء هاضمه را از طريق تحريک ترشحات فوقاني سيستم گوارشي، جريان صفراوي، حرکت روده و عملکرد پانکراس از بين ببرد.

سلامت دهان و دندان ها:

اين گياه مي تواند نقش مهمي در سلامت طبيعي دندان هاي شما داشته باشد. اين گياه مي تواند يک دهانشويه مؤثر براي درمان بيماري هاي لثه، عفونت گلو و آفت هاي دهاني باشد. اگر شما از آفت هاي دهاني رنج مي بريد، مي توانيد يک دمنوش غليظ از مريم گلي را غرغره کنيد.

درمان آسم:

اثر ضد اسپاسم مريم گلي انقباض عضلات صاف را کاهش مي دهد و مي تواند به صورت بخور براي جلوگيري از حملات آسم استفاده شود. اين گياه در از بين بردن احتقان مخاطي در راه هاي هوايي و جلوگيري از عفونت‌هاي ثانويه مؤثر است.

فوايد قلبي عروقي:

گونه ايي از مريم گلي حاوي فلاووني به نام سالويجنين است. اثر “شل کنندگي عروق” آن عامل حفاظتي در برابر بيماري هاي قلبي عروقي است. ? قاشق چايخوري مريم گلي حاوي ?? ميلي‌گرم کلسيم و حجم خوبي پتاسيم است، که هر دوي آن‌ها براي عملکرد مناسب سيستم قلبي عروقي و حفظ ريتم ضربان قلم مؤثر و ضروري هستند. اين گياه کلسترول ندارد و سديم کمي دارد. از اين‌رو، کساني که از مشکلات کلسترول رنج مي‌برند مي‌توانند از اين گياه استفاده کنند و اختلالات قلبي و عروقي را برطرف کنند.

با افسردگي مي‌جنگد

مريم گلي غالبا به‌عنوان درمان طبيعي براي افسردگي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. وجود آنتي‌اکسيدان‌هاي زياد مانند ديوسمتين،آپژنين، و لوتئولين باعث مي‌شوند تا به خوبي با افسردگي و استرس مقابله کند. دمکرده مريم گلي حاوي توژن است که عملکرد گاما-آمينوبوتيريک اسيد و آنتاگونيستِ گيرنده سروتونين را دارد. مريم گلي علاوه بر بهبود سطح تمرکز و توجه، به رفع اندوه و افسردگي کمک مي کند.

نوشيدن يک فنجان دم کرده مريم گلي، فرد را شاداب مي‌کند، در نتيجه به شما کمک مي‌کند با افکار منفي ناشي از افسردگي مقابله کنيد و بر آن‌ها فائق بياييد.

براي ديابتي‌ها مفيد است

مطالعات نشان داده‌اند که اين گياه توانايي پايين آوردن سطح کلسترول و همچنين تري گليسيريد را در مبتلايان به ديابت نوع ? دارد. عصاره‌ي برگ اين گياه، خواص ضد هايپرگليسميک دارد. همچنين ثابت شده است که پروفايل چربي مبتلايان به ديابت نوع ? را بهبود مي‌بخشد. از اين رو، مبتلايان به ديابت نوع ? مي‌توانند از دم‌کرده اين گياه به‌عنوان چاي يا از عصاره‌ي برگ‌هاي آن براي حفظ پروفايل چربي‌شان استفاده کنند.

خواص مريم گلي براي مو

سلامت مو را بهبود مي‌بخشد

روغن برگ مريم گلي براي سلامت پوست سر مفيد است. ماساژ پوست سر با اين روغن براي بهبود جريان خون در سر بسيار مؤثر است. گردش خون بهبود يافته مي‌تواند ريزش مو را درمان کند، شکل‌گيري فوليکول مو را بهبود بخشد، و در نتيجه موهاي بلندتر و سالم‌تري به شما بدهد.

درمان خانگي براي سفيدشدن زودهنگام مو است

موي سفيد همواره نشانه‌ي پا به سن گذاشتن بوده است، ولي امروزه حتي در بين کودکان نيز ديده مي‌شود. براي حل مشکل سفيدي زودهنگام مو از اين روغن استفاده کنيد. و اگر روغن خالص مريم گلي در دسترس‌تان نيست، از روغن موي غني شده با عصاره مريم گلي براي اين منظور استفاده کنيد.

کارهاي تحقيقاتي

يک تحقيق نشان داد كه عصاره هيدروالكلي گياه مريم گلـي در كاهش التهاب ناشي از تجويز زيرجلدي گزيلن موثر است. اين نتايج همسو با تحقيقاتي است كه در ارتبـاط بـا اثـر ضـد التهابي عصاره هيدروالكلي مريم گلي به صورت مصرف موضعي بر كاهش التهاب گوش موشها صورت گرفته است . تحقيقات Baricevic و همكاران نشان داده كه عصاره كلروفرم و n هگزان برگهاي گياه مريم گلي بعد از استعمال موضـعي از ادم گــوش القــا شــده بــا روغــن كرچــك در مــوش كوچــك آزمايشگاهي نر جلوگيري ميكند. اما عصاره كلروفرم نسبت به عصاره متانولي گياه مريم گلي مؤثرتر است .محققان ديگر نشان دادند كـه عصـاره اتيـل اسـتات و عصـاره متـانولي گيـاه مـريم گلـي فقـط در دوز kg/mg 25 خاصـيت ضدالتهابي دارد .پژوهش ديگري نيز بيان ميكند كه عصاره هاي آبـي، متـانولي، n بوتانولي و كلروفـرم از سـه گونـه سـالويا .S , fruticosa.S( (trichoclada. S , verticillate فعاليت ضد التهابي دارنـد

در تحقيقي ديگر معلوم شد با توجه به اثرات ضدميکروبي نسبتا بالاي عصاره دو گونه مريم گلي کبير و مريم گلي اصفهاني، مي‌توان از مواد موثره گل‌هاي اين گياهان به‌عنوان آنتي‌باکتريال استفاده نمود.

نتايج يک تحقيق ديگر نشان داد که تاکسول و عصاره‌ آبي مريم گلي خواص ضدسرطاني چشمگيري عليه سلول‌هاي سرطاني پستان دارند. عصاره آبي مريم گلي به وابسته به دوز قادر به از بين بردن سلول‌هاي سرطاني بوده و مشابه تاکسول داراي خواص سايتوتوکسيک مي‌باشد و رده سلولي۴T1به دليل بالا بودن قدرت متاستاز، مدل مناسبي براي انجام مطالعات در زمينه سرطان پستان است.

عوارض مريم گلي

مصرف مقدار زياد مريم گلي در مدت طولاني موجب افزايش ضربان قلب، گرگرفتگي، خشکي دهان، تشنج و سرگيجه مي‌شود.

با وجود گستره بودن خواص مريم گلي، مصرف طولاني مدت اين گياه باعث مسموميت شده مي تواند سبب افزايش فشار خون شود و به همين دليل افرادي که فشار خون بالايي دارند نبايد از اين گياه استفاده کنند. استفاده از اين گياه براي زنان باردار خطر سقط جنين را به همراه خواهد داشت و زنان شيرده نيز بايستي در مصرف آن احتياط کنند چرا که باعث کاهش ترشح شير ميگردد.

اين گياه حملات صرع و تشنج را در افراد مبتلا شدت داده و استفاده آن براي بيماراني که داروهاي ديابت، آرام بخش، داروي کنترل فشار و کنترل صرع مصرف ميکنند ممنوع است، چراکه با اين داروها تداخل دارويي دارد.